Bestuur, integriteit en weerbaarheid

Auteur: Harry ter Braak
 

“Integriteit staat in uw organisatie vast op de agenda; waarschijnlijk besteedt u daar serieus aandacht aan. U heeft vast ook al nagedacht – met de verkiezingen op komst of het afgelopen jaar achter de rug – hoe de (nieuwe) besturen meegenomen kunnen worden in de belangrijkste waarden van uw organisatie! Een “weerbaar” bestuur weet hoe ze met integriteitsvragen om wil gaan. Het is helaas niet vanzelfsprekend dat we allemaal hetzelfde verstaan onder ‘integer handelen’.”

De praktijk bevestigt het bovenstaande beeld. Definities verschillen, maar ook interpretaties daarvan. Om nog maar niet te spreken over de consequenties die ze hebben voor het handelingsrepertoire van bestuurders, managers en medewerkers. Bespreken van integer handelen helpt voorkomen dat je onbewust grenzen overschrijdt (in de ogen van anderen). Het houdt niet alleen kwaadwillenden tegen, maar voorkomt ook onbedoelde negatieve gevolgen. Situaties zijn vaak ambigu, omdat er verschillende belangen spelen. Dat levert dilemma’s op die reflectie en openheid vragen, om tot een in uw organisatie gedragen keuze in handelen te leiden. Weerbaar zijn vraagt dat het goede gesprek altijd gemakkelijk mogelijk is.

Wij adviseren zeker bij de start van een nieuw bestuur hierover met elkaar van gedachten te wisselen. Om mogelijke misverstanden en ongelukken te voorkomen, maar vooral om het gesprek over integriteit vanzelfsprekend is en blijft. Ervaring leert dat het vanzelfsprekende gesprek een succes-voorwaarde is voor integriteit in organisaties.

Andersom zien we het ook. Door gebrek aan eenvoudige reflectie is het gesprek soms erg ingewikkeld (geworden) en ontstaan ongelukken. Bekend is de ‘glijbaan’ waarop mensen terecht kunnen komen. Er is veel over gepubliceerd in de afgelopen jaren, zoals in “Waarom goede mensen soms toch de verkeerde dingen doen”. Of de “Liegladder” waarin wordt uitgelegd dat we onszelf soms met de beste bedoelingen een leugentje permitteren en we dat vaak ook wel verdedigbaar, beleefd en sociaal gewenst vinden.

De persoonlijke drijfveren van mensen maken dat er geheel verschillende interpretaties en woordbeelden zijn van het begrip integriteit, zonder dat de integriteit zelf ter discussie staat. Belangrijk is die verschillende perspectieven op en beelden van wat integriteit is, bespreekbaar te maken. De ervaring leert dat het belangrijk is ook te bespreken wat integriteit vraagt. Uzelf en uw collega’s, bestuurders en medewerkers lopen vast regelmatig aan tegen twijfelgevallen.  Door te zorgen dat dilemma’s ten alle tijde bespreekbaar zijn, wordt het voor de collega’s die in ‘het grijze gebied’ acteren duidelijk wat de norm is en wat de omgeving ervan waarneemt. Dat dwingt hen erover na te denken, of ze gedrag dat door anderen als grensoverschrijdend wordt aangemerkt ook werkelijk willen gaan vertonen. Door in uw organisatie dat gesprek gewenst en gewoon te laten zijn, ontstaat een klimaat waarin minimaal ogenschijnlijk onzichtbaar niet-integer handelen bespreekbaar wordt. Het kan voorkomen dat daarna de stap terug niet erg moeilijk is. Ook dat is een kenmerk van een weerbare organisatie.

WagenaarHoes heeft een ruim aanbod ten aanzien van het vergroten van het bewustzijn en de risico’s rond integriteit en het verankeren van integriteit van handelen. We kunnen u helpen de kwetsbaarheden op het gebied van integriteit in beeld te brengen. Met de opbrengst daarvan kunnen maatregelen in beeld komen die helpen om de integriteit van het bestuur en de organisatie te borgen. Door het goede gesprek daarover kunnen het bestuur en de organisatie meegenomen worden in het vormen van een gedeeld beeld van wat als integer handelen wordt beschouwd, hoe daarvanuit verschillende rollen en perspectieven naar gekeken wordt en op welke manier uw organisatie integriteit kan borgen.

Daarnaast bieden we ook dilemma-trainingen, toegespitst op uw concrete situatie.

Graag gaan we met u in gesprek over ons aanbod en maken we dat voor u op maat. 

Harry portret DEF

Harry ter Braak
Adviseur - Vennoot