Corona, de stikstofcrisis, de toeslagenaffaire, klimaatverandering… 2020 leek een langgerekte wake-up call om veel minder ‘op de automatische piloot’ te handelen. Om veel alerter te reageren wanneer de manier waarop wij ons hebben georganiseerd (onze systemen en instituties, maar ook onze eigen routines en gewoonten) niet de goede resultaten oplevert. Om steeds verbinding te houden met en waar te nemen waar het echt om gaat, en dan te durven doen wat nodig is.
Het begin van 2020 stond voor ons bureau in het teken van onze conferentie over dat thema. ‘Doen wat nodig is: hoe organiseer je dat?’ Met inspirerende sprekers als Arre Zuurmond, Liesbeth Spies, Hans Schutte, onze eigen Bas van Delden en vele anderen deelden we inzichten en ervaring en verdiepten we het model met de 7 bouwstenen. Bouwstenen die het mogelijk maken om binnen organisaties waar efficiënte, voorspelbare en rechtmatige uitvoering centraal staat, maatwerk te kunnen leveren waar dat nodig is.
Hoe blijven wij in staat om bij te sturen in de systemen die we nodig hebben om de voorzieningen die we belangrijk vinden in stand te kunnen houden? En hoe waarborgen we dat we zien wanneer dat nodig is? Waar de leefwereld iets anders vraagt dan waar de systeemwereld op ingericht is? De belangstelling voor dit vraagstuk is in het afgelopen jaar alleen maar gegroeid. Denk aan de toeslagenaffaire en de vragen die daardoor zijn opgeroepen over het functioneren van de overheid. Harry ter Braak gaat daar in zijn artikel op in.
In veel van onze opdrachten speelt dit vraagstuk een rol, of het nu gaat om RIECs en LIEC, het UWV, inrichten van uitzonderingsroutes in het (speciaal) onderwijs, herontwerp van taken in het sociaal domein of om het interdepartementale Programma Maatwerk Multiprobleemhuishoudens waarin zowel organisatorische interventies worden gerealiseerd als wordt gewerkt aan wetgeving en aan een brede mindshift om “een begaanbaar pad te banen” voor maatwerk.
Wat doet het met ons als we buiten de vertrouwde routines moeten gaan? Als de werkelijkheid nieuwe antwoorden en oplossingen vergt? Dat dwingt tot reflectie: waar gaat het echt om en wat is daarvoor nodig? De corona-pandemie heeft onze manier van werken en samenleven verstoord op vrijwel elk niveau. En van micro- tot macroniveau heeft die ontregeling ontreddering èn ontwikkeling veroorzaakt. Soms, gelukkig, ontstaan juist daaruit nieuwe kansen. Marco de Vlaming beschrijft in zijn artikel hoe hij onze corona-praatplaat heeft ingezet om opdrachtgevers te helpen om inzicht en overzicht te creëren in de vraagstukken waarvoor corona hen plaatst en te bepalen wat hen te doen staat.
We hebben nieuwe kansen om te innoveren en te verbinden benut. We danken onze opdrachtgevers die samen met ons hebben willen en durven experimenteren met nieuwe en soms buitengewoon creatieve vormen van digitaal samenwerken. Door het omzetten van bijeenkomsten naar online sessies was het mogelijk veel vaker deelnemers van buiten te betrekken en zo nieuwe verbindingen te leggen en bestaande te versterken. En Christian van den Berg trok een recordaantal luisteraars met zijn podcasts over Leiderschap, Veranderkunde en Organisatieontwikkeling.
Ook als bureau hebben we gedaan wat nodig was. Onze ambitie om in 2020 onze ecologische footprint te reduceren werd door de lockdowns als vanzelf gerealiseerd, maar we streven ook naar een blijvende vermindering van onnodige autokilometers. We hebben afscheid genomen van onze vaste backoffice en van ons pand in Driebergen. In 2021 hopen we een nieuw pand te betrekken. In de tussentijd hebben we prima werkplekken dankzij de gastvrijheid van Mitopics in Gouda.
‘Doen wat nodig is’ gaat om een open blik om waar te nemen wat nodig is, en daarop te handelen. Vanuit je eigen rol en plek, maar ook in een bredere context. Zoals bijvoorbeeld het Benkadi project, waarover Paul Geertsema schrijft. Als afsluiting van het jaar hadden we een themasessie voor onze equipe en interimmers, waarin Meindert Flikkema met ons in gesprek ging over ‘hulpvaardigheid’: de wens èn de zoektocht om echt te doen wat nodig is.
Lees hier de volledige nieuwsbrief: